7 juli 2025 – Op 20 juni heeft de Europese Commissie de Amerikaanse nerts toegevoegd aan de lijst van invasieve soorten, de zogeheten Unielijst. Dat betekent dat het houden, fokken, verhandelen, importeren en transporteren van deze diersoort vanaf 2027 verboden is in de hele Europese Unie. Maar we kunnen zeker nog niet juichen. Enkele lidstaten willen namelijk om een vrijstelling vragen, zodat in die landen nog wel nertsenfokkerijen mogen blijven bestaan.
Bont voor Dieren kijkt net als andere organisaties van de Fur Free Alliance reikhalzend uit naar een Europees wetsvoorstel dat in maart 2026 vanuit de Europese Commissie zal komen als reactie op ons burgerinitiatief Fur Free Europe. Dat initiatief pleit niet alleen voor een einde aan de nertsenfok, maar ook voor het verbieden van de productie en verkoop van bont van andere diersoorten – zoals de vos en de wasbeerhond.
Amerikaanse nerts op de Unielijst
Via een andere route lijkt nu al een deel van de bontfokkerij aan banden te zijn gelegd. De Europese Commissie heeft in juni 2025 de lijst met invasieve exoten (de Unielijst) uitgebreid. Op deze Unielijst staan dieren (en planten) die van nature niet uit Europa komen en als schadelijk worden beschouwd voor flora en fauna die wél oorspronkelijk voorkomen in Europa. Diersoorten die al langer op deze lijst staan zijn bijvoorbeeld de grijze eekhoorn, de nijlgans of de Amerikaanse rivierkreeft.
Wanneer een diersoort op de Unielijst staat, dan geldt een verbod op bezit, handel, kweek, transport en import van het dier. Op deze wijze wordt geprobeerd om toekomstige schade te voorkomen. De Unielijst is door de Europese Commissie op 20 juni 2025 uitgebreid met 26 nieuwe soorten: ook de Amerikaanse nerts is nu toegevoegd aan de lijst.
In Spanje, Duitsland, Nederland en Denemarken worden al jaren verwilderde nertsenpopulaties gesignaleerd, die een bedreiging vormen voor kwetsbare inheemse soorten zoals de waterspitsmuis en verschillende broedvogels.
De uitbreiding van de lijst is dus goed nieuws voor de tienduizenden Amerikaanse nertsen die in EU-fokkerijen vastzitten: vanaf 2027 is het verboden om deze nertsen in het bezit te hebben! Tot 2029 hebben de lidstaten de tijd om de nertsenfokkerijen daadwerkelijk te sluiten. Momenteel zijn er nog acht Europese landen waar nertsen worden gehouden voor hun vacht.
Dwarsligger Denemarken, volgen er meer landen?
Hoewel een meerderheid van de lidstaten instemde om de Amerikaanse nerts op de Unielijst te plaatsen, keerde Denemarken zich fel tegen het voorstel. Dat is niet verrassend: hoewel het land tijdens de coronapandemie in 2020 de volledige nertsenpopulatie van 13,5 miljoen ruimde en tijdelijk een verbod instelde, zijn er sinds de heropening van de sector in 2023 weer vijf fokkerijen operationeel.
Om Denemarken tegemoet te komen, lijkt er nu te worden nagedacht over een speciale regeling voor bestaande Deense fokkerijen: die zouden mogelijk mogen blijven voortbestaan. Ook in andere EU-landen zoeken nertsenfokkers naar mogelijkheden om een uitzondering te vragen aan de Europese Commissie. Zo zijn er al geluiden dat ook Finland, Polen en Griekenland een vrijstelling (dit heet een ‘derogatie’) willen aanvragen.
Nieuwe fokkerijen worden echter uitgesloten met de plaatsing van de Amerikaanse nerts op de Unielijst. Of de dwarsliggende landen succes zullen hebben, is nog maar de vraag. Bont voor Dieren is tégen het accepteren van uitzonderingen op het verbod om nertsen te houden vanaf 2027. Het maken van uitzonderingen voor bepaalde fokkerijen zorgt ervoor dat er alsnog dieren moeten onnodig moeten lijden.
De directeur van de Deense Vereniging voor Dierenwelzijn, Britta Riis, is blij met de komst van het EU-verbod. Wel vindt zij het dwarsliggen van de Deense overheid – en de vraag voor een aparte regeling “volstrekt absurd”:
“Dit is dierenleed op de ergste, ergste manier. Het is het zwartste van het zwartste als het gaat om dierenleed. Dus ik denk niet dat de overheid die weg moet inslaan.”
Bontindustrie op z’n laatste benen
Voor Bont voor Dieren en haar partners binnen de Fur Free Alliance komt het nieuws op een spannend moment. In maart 2026 zal de Europese Commissie een wetsvoorstel presenteren naar aanleiding van het succesvolle burgerinitiatief Fur Free Europe, dat door meer dan anderhalf miljoen Europeanen werd ondertekend. De centrale eis is een algeheel verbod op het fokken en verhandelen van dieren (de nerts, de wasbeerhond, de chinchilla en de vos) voor bont binnen de EU.
De plaatsing van de nerts op de Unielijst laat ruimte over voor speculatie. Zou het een voorbode zijn op een positieve uitkomst van het wetsvoorstel naar aanleiding van het Europese burgerinitiatief? Immers, als de nerts al op de invasieve exotenlijst staat (en de wasbeerhond overigens ook), zou de drempel om de gehele bontindustrie op te doeken misschien lager zijn? Of zullen de dwarsliggende lidstaten ervoor zorgen dat er uitzonderingsposities komen voor bepaalde bontfokkers, waardoor een algeheel einde van de bontindustrie juist verder weg lijkt?
De komende maanden, in afwachting van het wetsvoorstel, zullen spannend zijn. Kiest Europa voor een echt bontvrij continent, of buigt Europa toch voor de laatste stuiptrekkingen van een industrie die verantwoordelijk is voor zeer ernstig dierenleed?
