5 oktober 2025 – Deze week heeft de sluiting van de Nederlandse bontindustrie een staartje gekregen. Het College van Beroep voor het bedrijfsleven (CBb) heeft bepaald dat de schadevergoeding voor Nederlandse nertsenfokkers die hun bedrijf eerder moesten beëindigen, omhoog moet. Het ministerie van LVVN, onder leiding van demissionair minister Wiersma, heeft nu zestien weken de tijd om de vergoedingen opnieuw vast te stellen op basis van de uitspraak.
Achtergrond: de sluiting van de Nederlandse bontindustrie
In 2013 werd wettelijk vastgelegd dat de pelsdierhouderij in Nederland uiterlijk op 1 januari 2024 zou stoppen. Deze lange overgangstermijn diende destijds als compensatie voor het verbod, zodat nertsenfokkers hun investering konden terugverdienen. Door de corona-uitbraak in 2020 is het einde van de sector echter met drie jaar vervroegd: in december 2020 werd de wet gewijzigd en moesten alle bedrijven al in januari 2021 sluiten. Reden voor die versnelling was dat COVID-19 zich had verspreid onder nertsen, met grootschalige uitbraken tot gevolg. In totaal zijn toen circa 70 van de 160 nertsenhouderijen besmet geraakt en gedwongen geruimd. Omdat de fokkers hun activiteiten eerder moesten staken dan voorzien, heeft de overheid een schadevergoeding toegekend om het verlies aan inkomsten en investeringen te compenseren.
De overheid stelde destijds €150 miljoen beschikbaar voor een compensatieregeling. Deze vergoeding dekte onder meer:
- Inkomstenverlies voor de drie vervroegd gemiste productiejaren (2021–2023),
- Waardeverlies van fokdieren (de nertsen die normaliter tot 2024 gehouden zouden worden),
- Ontslagvergoedingen voor het personeel dat ontslagen moest worden, en
- Hulp bij omscholing of het zoeken naar nieuw werk voor de betrokken ondernemers en werknemers.
Veel nertsenhouders vonden dit bedrag echter veel te laag. Het CBb heeft nu in 54 zaken uitspraak gedaan en bepaald dat de vergoedingen te laag waren.
Wat ging er mis in oorspronkelijke berekeningen?
Het CBb komt in grote lijnen de fokkers tegemoet: de rechters oordelen dat de minister de nadeelcompensatie verkeerd heeft berekend. De overheid paste volgens het CBb twee kortingen toe die nu door de hoogste bestuursrechter van tafel zijn geveegd:
- Ten eerste werd bij bedrijven die al geruimd of leeg waren (doordat hun nertsen tijdens de pandemie al waren geruimd) €38 per dier minder uitgekeerd. De redenering van het ministerie was dat deze fokkers al een vergoeding voor geruimde dieren hadden gekregen en geen nieuwe dieren hoefden aan te schaffen, waardoor hun schade lager zou zijn. Het CBb vindt deze aftrek ten onrechte toegepast. Volgens de rechter is zo’n onderscheid in vergoeding in strijd met het gelijkheidsbeginsel en ontbeert het een deugdelijke juridische grond.
- Ten tweede hanteerde de minister een standaard korting van 15% op het gehele schadebedrag wegens “normaal maatschappelijk risico”. Dit risico komt erop neer dat ondernemers een deel van tegenvallers zelf moeten dragen als normaal bedrijfsrisico. Ook deze korting hield bij de rechter geen stand. Het voortijdig volledig wegvallen van inkomsten door een pandemie is te uitzonderlijk om als een normaal te voorzien bedrijfsrisico te beschouwen, aldus het CBb.
Voormalig nertsenfokkers kunnen hogere compensatie verwachten
Door deze uitspraak moet de schadevergoeding omhoog voor de nertsenhouders die in beroep zijn gegaan. Demissionair minister Femke Wiersma, heeft 16 weken de tijd gekregen om de vergoedingen opnieuw vast te stellen zonder bovengenoemde kortingen. In de praktijk betekent dit dat de betrokken ex-fokkers aanzienlijk meer compensatie ontvangen dan aanvankelijk toegekend. Hoeveel extra geld de individuele voormalige pelsdierhouderijen precies kunnen verwachten, is nog niet bekend. Wel is duidelijk dat de totale kosten voor de overheid stijgen door deze aanpassing.
Standpunt Bont voor Dieren
Stichting Bont voor Dieren is opgelucht dat de pelsdierhouderij definitief tot het verleden behoort in Nederland. Met de uitspraak van het CBb komt er een definitief juridisch einde aan de nertsenhouderij in Nederland.
De laatste jaren van de sector waren turbulent, vol besmettingen, ruimingen en protesten. Nu rest alleen nog de afwikkeling van de schade.
